18.11.2013
Улуг - хүнде, ноябрь 17 - де, Мөңгүн - Тайга кожууннуң Мөген - Бүренге катап туткан культура бажыңының ажыдыышкыны болур. 2013 чылдың май айда күштүг хаттың уржуундан электропроводтар каттышканының туңнелинде көдээ культура бажыңы өрттенген турган. Тываның Баштыңы сумунуң болгаш кожууннуң чону демнежип алгаш, ачы - буян марафоннарын кылып чоргузуп турарын көргеш, Тыва Республиканын культура Ямызы таварыштыр «Культура болгаш уран - чүүлге 2013 - 2014 чылдарда Күрүне дузаламчызы» - деп программа таварыштыр 9 млн рубльди тускайлап дузаны каткан. Кожуун бюджединден 900 муң рубльди тус чер бюджединден тускайлаан. Кыска хуусада туттунган культура одааның ажыдыышкынынга Шолбан Валерьевич байыр чедириишкинин чоргускан.
Хүндүлүг кызыл - хаяжылар!
Онза хүндүткелдиг күш - ажылдың хоочуннары!
Амгы салгалдың аныяктары болгаш малчыннар!
Мөңгүн - Тайга кожууннуң Кызыл - Хая суурунда культура бажыңын кыска хуусаа дургузунда катап тудуп тургусканы - биле Тыва Республиканың Чазааның болгаш бодумнуң мурнумдан изиг байырны чедирип тур мен. Тываның ырак - узак, кыдыг - кызыгаар, агаар - бойдузу дошкун черде турар сумунуң чурттакчы чонунга бо болуушкун улуг байырлал дээрзи билдингир. Ажыглалче киргенден бээр 35 чыл болуп турар культура төвү ийи дугаар чаарттынган чуртталгазын эгелээни ол - дур. Кол - ла чүве бажыңны тудуп каарында эвес, а аңаа кым аңаа чурттаарыл деп айтырыг эң - не чугула. “Культура” деп сөстүң иштинде кижиниң амыдырал - чуртталгазының дыка хөй адырлары кирип турар: мөзү - шынар айтырыглары, өгбелерниң төөгүзү, ниитилелге бодун канчаар алдынары, сагыш - сеткилдиң байлаа, чараш чүүлдерже сонуургалы, уран - чүүлдү үнелеп билири, аас - чогаалдың хөй янзы хевирлери дээш төнчү чокка санап болур бис. Культура бажыңының эжиктери күзелдиг улуска кезээде ажык, сонуургалдар аайы - биле янзы - бүрү бөлгүмнер чаа күжениишкинниг ажылдап эгелээр дээрзинге бүзүрелим улуг. Бичии чаштарның ыры - шоору, танцы - самы, хөглүг каткызы бо сцена кырынга үргүлчү чаңгыланып турары чүүден артык күзенчиг. Кызыл - Хая суурнуң культура бажыңы чурттакчы чоннуң хей - аъдын, бурунгаар сайзыралче тура - соруун көдүреринче угланган ажылдарны кылып чоргузар талазы - биле улуг рольду ойнаар ужурлуг.
Мөңгүн - тайгажылар берге үеде бот - боттарын деткижер талазы - биле хемчеглерге аажок идепкейлиг чон дээрзин билир бис. Бо удаада культура бажыңын тударынга база демнежип, ачы - дуза марафонунга чон улуг дузазын көргүзүп, кижи бүрүзү шыдаар шаа - биле деткимчезин киирген. Шак - ла мындыг демниг чорукту, депшилгелиг амыдыралче чүткүлдү болгаш күш - ажылчы чедиишкиннерни ам - даа улам бедик деңнелче хөгжүдүңер! Өөрүшкүнү шаңнаан ажыл - иштиң соонда сагыш - сеткилден дыштанып алыр культура өргээзи моон - даа соңгаар улам сайзыраарын, камныг хумагалыг эдилээрин болгаш улустарның үзүлбес чыглыр төвү болурун сагыш - сеткилдиң ханызындан күзеп тур мен!
Хүндүткел - биле,
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара - оол