Тывада кемниг херектер үүлгедиишкиннери чавызаан

Тываның Чазаанга албан черлериниң чөвүлел хуралынга 2023 чылдың баштайгы үш айында республиканың девискээринге кемниг херектер үүлгедиишкининиң байдалын сайгарып чугаалашкан. Чөвүлел хуралдың ажылынга РФ-тиң Истелге комитединиң Тывада Истелге эргелелиниң, Тываның прокуратуразының, Айыыл чок чорук эргелелиниң, республиканың ИХЯ-ның база ОШАЧКИ-ниң, Суд приставтарының федералдыг албанының болгаш өске-даа албан черлериниң, профилактика органнарының удуртукчулары киришкен.
Тываның ИХЯ-ның медээзинден алырга, эрткен чылдың бо үезинге деңнээрге, бо чылдың баштайгы үш айында оперативтиг байдалдан көөрге, бүрүткеттинген кем-херектерниң ниити саны 10 хуу, 1433 турганындан 11291 чедир баткан. Аар болгаш онза аар кем-херек үүлгедиишкиннери 2,4 хуу (373 турганындан 364), кадыкшылга аар болгаш онза аар хора чедирер чоруктар 28,2,4 хуу (85-тен 61) эвээжээн. Өлүрүүшкүннер 28,2 хуу (37 турганындан 24), үптээшкиннер 26,7 хуу (30 турганындан 22), бузурукчу чоруктар 30,2 хуу (163 турганындан 113) база эзирик үеде кем-херек үүлгедир чоруктар саны 16,8 хуу (542-ден 451) кызырылган.
Мооң мурнунда шииттирип чораан кижилерниң талазындан дагын катап кемниг херектер үүлгедириниң көргүзүү 7,9 хуу кудулаан. Ол бүгүнү тус-тус девискээрлерниң чагырга черлериниң чорудуп келгени профилактика ажылының түңнелинде чедип алган.
Эрткен чылын Тыва Россияның субъектилериниң ортузунга кем-херек үүлгедиишкиннерин чавызадырының талазы-биле Чечен Республиканың соонда ийиги черни ээлээн. Бо чылын ук көргүзүг талазы-биле Тыва 10-гу одуругну ээлеп турар. Тываның прокурору Сергей Дябкин ук көргүзүгнү багай эвес деп санап турар. Республикада кем-херек үүлгедиишкиннерин эвээжедир дээн хемчеглерниң күүселдези ындыг түңнелдерни көргүскен. Ол ышкаш кем-херек үүлгедиишкиннерин ажыдары 60 хуу четкен, эки көргүзүгнү оон бадырбас ужурлуг деп ол демдеглээн.
Ниити көргүзүглер экижээн-даа болза, чамдык багай көргүзүглер база бар, тодаргайлаарга, чамдык кожууннарда – Бай-Тайга кожууннуң девискээринде — кемниг херектер үүлгедир чоруктарның саны 36,4 хуу (22-тен 30) өскен. Эзирик кем-херек үүлгедиишкиннериниң саны Тес-Хем кожуунда 118 хуу (11-тен 24) улгаткан. Бо талазы-биле Тыва Россияның регионнарының ортузунда мурнуку черде хевээр.
Назы четпээннер ортузунда кем-херек үүлгедиишкиннериниң өскени дүвүренчиг. Эрткен чылдың ол үезинге деңнээрге бо чылдың үш айында назы четпээннерниң киржилгези-биле болган кемниг херектер саны 81,1 хуу көвүдээн. А назы четпээннерге хамаарыштыр кем-херектер саны 32,3 хуу эвээжээн, 93 турганындан 63 болган.
Профиликтика ажылының онза чугулазын чөвүлел хуралынга демдеглеп, аңаа хамаарышкан бүгү ведомстволар болгаш институттар – корум-чурум камгалакчылары болгаш өөредилге албан черлеринден эгелээш, өг-бүлелерге чедир киришкен турарын айыткан. Бо чылдың чайынында Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның деңнелинге регионнуң профилактика бүгү органнарының киржилгези-биле албан черлериниң аразынга чөвүлел хурал болуп эртер. Аңаа Россияның прокурорунуң оралакчызы Дмитрий Демешин база киржир.
Чер черлерде иштики херектер, участок төлээзиниң профилактика учедунга алырын манап турбайн, аар кемниг херектер дээш шииттирип чораан кижилер база назы четпээннер чурттап турар өг-бүлелерниң учедун база мониторингизин кылып, өг-бүлелер-биле сырый ажылдаарын саналдап киирген.
Оон аңгыда, республикада өлүмнүг орук-транспорт озал-ондааның өзүп олурары улуг дүвүрелди болдуруп турар. Ол бүгү 47 хуу өзүлделиг болган. Орук озал-ондаандан 22 кижи чок болган (эрткен чылга деңнээрге өзүлде 2,1 катап). 18 автоаварияга кижилер өлген.
Коргунчуг авариялар узун оруктарга болуп турарын шинчилел көргүскен. Бирги кварталда ындыг авариялар 37 хууга өскен, эрткен чылдың ол үезинде 24 озал-ондак болган болза, бо чылдың үш айында 33 авария демдеглеттинген. Озал-ондакка буруулуг кижилерни, эзирик байдалдыг чолаачыларны харыысалгага онаарының талазы-биле хемчеглерни шыңгыырадырын хуралга чугаалашкан.