Тываның Чазаанга өөреникчилерниң часкы дыштанылгазының түңнелдерин, халас изиг чемни организастаанын, профугланыышкынныг ажылды чугаалашкан

«Дыштанылга кайы хире эрткен, өөредилге организацияларында чугула үе - дөрткү улдуң канчаар эгелээнил?» - деп, Шолбан Кара-оол регионнуң өөредилге сайыды Солаңгы Тамчайдан айтырган. 

«Марттың 22-28 хүннеринде часкы дыштанылга хонуктары эрткен. Өөредилге болгаш эртем яамызының специалистери ведомство организациялары-биле эрткен неделяда кожууннарже үнүүшкүннерни кылган. Кураторлар өөредилге түңнелдери кошкак школаларга стажировкаларны эрттирген. Красноярск крайның билиг-мергежил бедидер институдундан коллегалар 3 хонукта маңаа ажылдаан. Ол ышкаш Тываның күрүне университединиң баазазынга "Ажык эжиктер хүнү" эрткен, аңаа республикадан 700 ажыг абитуриент келген – деп, Солангы Тамчай илеткээн. – Дыштанылга хонуктарында чер кезиир чорукка удур профилактиктиг семинарны эрттирген. Марттың 25-те Өөредилге болгаш эртем яамызы Чаа-Хөл кожуунче үнген. Школа назыны четпээн өөредилге организацияларының, школалар, музейлер, библиотекаларның байдалын база уругларны канчаар үдеп чедирип турарын хынап, хыналданың түңнели-биле арга-сүмени берген». 

Регионнуң удуртукчузу Шолбан Кара-оол школачыларның халас изиг чемненилгези-биле холбаалыг хемчеглерниң чугулазын демдеглээн. 

«Школачыларның изиг чемненилгезин организастаар айтырыгга аңгы үнүүшкүннүг хуралды эрттирер херек. Күрүне баштыңының саналын үндезинге алыр. Кажан школачы кижиниң мага-боду хевирлеттинип турар үеде, уруг-дарыгга хоолулуг чемненилгени организастаар. Күрүнениң тускай көрдүнген акша-хөреңгизи, субсидиялары-биле чугула айтырыгларны шиитпирлээр. Ону анаа-ла ынчаап болбас. Эге класс өөреникчилериниң кадыкшылын быжыглап, кадык мага-ботту хевирлээринче, алызы барып, угаанныг болгаш бүгү талазы-биле сайзыраңгай кижини өстүреринче угланган күрүнениң политиказы ол апарр. Ол акша-хөреңгини шын чарыыры-биле эге класс өөреникчилеринге комплекстиг эки, кадык, чаагай, холуксаа чок чемненилгени организастаар. Көдээ ажыл-агый продукциязы болгаш ногаа аймаа бисте четчир. Өөредилге яамызы биле Кадык камгалал яамызының талазындан хынаар ужурлуг шыңгыы негелделерни тодараткан методиктиг семинар-биле үнүүшкүннүг хуралды эрттирер. Шын чемненилге талазы-биле тускай эртем-билиглиг диетологтар ажылды таарыштырар». 

Кызыл хоорайның Төлээлекчилер хуралының даргазы Ирина Казанцева көдээ болгаш хоорай школаларының аразында өөреникчилерниң арга-дуржулга солчулгазын организастаар ажылды чугаалаан. 

«Дылдарны сайзараңгайжыдар болгаш “Чаңгыс дээрниң адаанда” төлевилелди боттандырары-биле, ийи дылды кончуг эки билир аңгы-аңгы эртемнер башкыларын чылда ийи катап көдээ суурларже үнүп, арга-дуржулгазын солчурун сүмелеп турар бис. Оларга 50 муң рубль хемчээлдиг грантыларны бээр. Дугуржулга езугаар, хоорай башкылары суурларга ноябрь биле апрельде, а суур башкылары Кызыл хоорайга келирлер. Оларга стажировка ол болур. Кызылдың школачылары арыг тыва дылды дыңнаарлар. Ам келир чылдың июньга чедер конкурсту апрель 1-де чарлаптар бис. Депутаттар муниципалдыг ол төлевилелди деткээн. Школачы дыштанылгалар үезинде 17 онлайн консультацияларны, эш-хуу 2 ужуражылганы эрттирип, ынаар 204 өөреникчини, 75 башкыны хаара туткан». 

Тываның күрүне университединиң эртем талазы-биле проректору Евгений Монгуш дыштанылга хүннеринде школалар доозукчуларынга кандыг ажылдар чоруттунганын чугаалаан. 

«Тываның университеди школачыларны дээди өөредилге черинче дужаарынга белеткел ажылдарын доктаамал чорудуп турар. Кожууннардан 200 ажыг оолдар, ураглар ЕГЭ-ге белеткел курстарын эрткен. «Ажык эжиктер хүнүнүң» хемчеглеринге шупту факультеттер киришкен. Республикага инженер кадрларны белеткээри - бирги чергениң айтырыы болуп артпышаан». 

Регионнуң удуртукчузу Шолбан Кара-оол доозукчуларның тускай мергежилдерже дужаап кирип алырының белеткел ажылдарынче кичээнгейни углаарын республиканың адырлар удуртукчуларынга чугаалаан. 

«Угаанныгларны хаара тудуп, профугланыышкын ажылын чорудары – бирги айтырыг. Сайыттар келир үениң профессионалдарын белеткээр кадрлар политиказынга идепкейлиг киржип, абитуриентилерни онза кичээнгейге алырын сүмелеп тур мен».