Тываның Баштыңы: Аныяктар ордузу чаа чыл бүдүүзүнде ажыглалга кирерин чедип алыр

 Салым-чаяанныг, чогаадыкчы үзел-бодалдарлыг, идепкейжи аныяктарны хаара тудар бо төп хөй углааныышкынныг ажыл-чорудулгалыг чер болуру билдингир. Аңаа уругларга «Кванториум» технопарыгынга сөөлгү үениң депшилгелиг тенхнологияларын шиңгээдип, чогаадыкчы бодалдарын шиңгээдип боттандырар болза, ыры болгаш танцының “Саяннар” ансамблиниң баазазынга уран чүүлге салым-чаяанныгларны чыып, ансамбльди тургузар. А чаа ордунуң эргинин артап киргеш, делгем, чырык улуг байырлал залынга салым-чолун доңнаштырган өг-бүле болганын хамааты байдалдың актызынга бүрүткедир деп турар аныяктар кайы хөй деп дээрзи, билдингир. Ол бүгү күзээшкиннер удавас амыдыралга боттанып эгелээринге чедир үр эвес хуусаа арткан деп болур.

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Аныяктар ордузунуң тудуунга чедип, төнчү чадада келген ажылдар канчаар чоруп турарын хынааш, оралакчызы А. Брокерт, тудуг сайыды А. Хунай-оол, саң-хөө сайыды О. Достай, өөредилге сайыдының хүлээлгезин күүседип турар Ю.Ооржак, культура сайыды А. Дамдын болгаш өске-даа удуртукчулар-биле чугааны чоруткан. 

“Сөөлүнде катап кылыр апаар ара кагдынган чүүлдер чок кылдыр, ажылдааш, объектини декабрь 31-де албан ажыглалче киирер ужурлуг бис. Эгезинде-ле сагындырып каайн, ол хуусаага четтикпейн баар болзуңарза, хараадавас силер – деп, дарга чугааны шыңгыы эгелээн. – Акша-хөреңги чедишпес, дыка берге үеде ону кылып турар бис, ындыг болзажок хуу инвесторну хаара туткаш, ажылды доозарын кызыдыңар. Объект ажыглалче киирер чоокшулаан тудуп, мында шөл дээш бүдүү демисел чоруп турар хире. Ооң орнунга шупту демнежип, каттышкаш, сүмележип, бар күштерни мөөңнеп, үлүүн киирип тургаш, дүрген ажылдадырының дугайында чугаалашса эки боор. Бирээде ол. Ийиде, ордуну тудуп эгелээрде-ле “даш көжээлерлиг” деп ооң адында кииргенивисти утпаңар. Тудугнуң тудар черин шилип чорааш, музейивисте дыка хөй үнелиг даштар каракка көзүлбес шыгжагда чыдарын эскергеш, бо ордуга ону делгеп көргүзер болза, дыка эки деп шиитпирге келген мен. Ону инвестицияны хаара тудар көрүүшкүн-биле саналдааным ол. Соң-даарта бо объект чырык, чылыг өртээн дуглаарда, бюджеттен эвес, а акшаны боттары ажылдап алырын көрүп турарым ол. Кайда бюджет акшазы, кайда коммерция, кайыын акшаландырыышкын дөстери тывар деп чүвени боданып көрүңер” – деп, Тываның Баштыңы саналдаан.  

Кызыл хоорайның чаагайжыдылгазынче бо чылда 57 млн. рубльди тускайлаан турбуже, төпте бо тудугже кичээнгей чок болуп, тудугнуң даштыкы ажылдардан чаагайжыдылга саадаанын дарга шүгүмчүлээн. 

“Кызыл хоорай девискээрлерин чаагайжыдарынче акша-хөреңгини тускайлаан турбужеге, эң көскү черде бо тудугнуң чоогунда кылдынган чүүлдер көрбейн тур мен. Национал музей биле бо объектиниң комплекстиг чаагайжыдылгазынга кандыг ажылдар планнаттынганың төлевилелин меңээ дарый киириңер – деп, Ш. Кара-оол негелдени мэрияга салган. - Чаагайжыдылга дээрге чүгле брусчатка чадары эвес-тир, бо хире улуг чараш өргээвисти тудуп алгаш, ооң даштыкы девискээри онзагай болзун дээш, чогаадыкчы боданыр херек. Абакандан Кызылче кирер орукту Уюсов канчаар кылып каанын чижекке алыңар. Чүгле ол безин аалчыларның, республика чонунуң сонуургалын болдуруп турар. Ол ажылды чедип алыр даалганы берип тур мен” – деп, Тываның Баштыңы негээн. 

“Керээде айыттынганы езугаар кандыг дериг-херекселдерни, эт-септи салып, эптээрин силер хүлээнген болгай силер. Ындыг болганда, ол хүлээлгени эчизинге чедирер апаар” – деп, тудуг организациязынга саналдаан.  

“Республиканың яамылары бо, тодаргай объектини дүрген дужаар дээш бодунуң чиге көрүүшкүнү турар ужурлуг. Кандыг чугааларны чорудуп, кайы хире дилеп турганывысты билир силер. Ынчангаш декабрь 31-де объект ажылдап эгелээрин хандырар силер” – деп, сайыттарның мурнунга төнчү негелдени Тываның Баштыңы салган. 

Бо хүннүң байдалы-биле алырга, тудуг 99 хуу беленин сагындыраал. Тудугжулар дүн-хүн дивейн ажылдап турарын ында хондур-хүнзедир чырып турар сайылгаан чырыындан эскерип болур. Шеверлел, инженерлиг кожулда дээш кол ажылдар доозулган. Ам иштин дерип салыр дээн харыысалгалыг ажылдар артканын номчукчуларга дамчыдаал.