«Сибирь дугуржулгазы» регионнар аразының ассоциациязының чөвүлел хуралы болуп эртер

2018 чылдың сентябрь төнчүзүнде, Кызылга, «Сибирь дугуржулгазы» регионнар аразының ассоциациязының Чөвүлел хуралы Сибирь федералдыг округтуң субъектилер баштыңнарының киржилгези-биле болуп эртер. 

Аңаа Сибирь регионнарының транспорт чедингирин хөгжүдер айтырыгларны, кады боттандырар экономиктиг төлевилелдерни чугаалажыр.  

Хемчеглер үезинде, Хакас Республика биле Кемерово облазының удуртулгазы-биле, Красноярск крайны таварты дескинер орукту оюп, Новосибирск хоорайга чедер орук тудар дугайында дугуржулгага атты салыры планнаттынган. 

Тыва Республиканың Мөңгүн-Тайга таварты Кош-Агач суурга чедир автомобиль оруун алызында тударын Алтай Республиканың губернатору-биле чугаалажыр.  

Кызыгаарда кожа чыдар күрүнелерниң чоннар аразында садыг харылзааларын хөгжүдер кезекте, Красноярск крайдан Моол таварты Кыдат Улус Республикаже угланган чурттар аразының оруун тудар темаже онза кичээнгейни углаар. 

«Россияның шөлүнүң 30 хуузун Сибирь девискээри ээлеп турар, ында чурттуң чурттакчы чонунуң болгаш ажылчын күжүнүң 13 хуузу чурттап турар. 1 км черде 3 кижи чурттап турар болза, ортумак российжи көргүзүг - 8 кижи. Чурттуң шупту субъектилериниң аразында Сибирь федералдыг округта регионнуң каттышкан продуктузу 10 хуу болуп, Россияның округтар аразында 5-ки черде. Экспорт инфраструктуразы биле транзиттиг транспорт-логистика системазының хөгжүлдези – Сибирьниң экономиктиг өзүлдезин хандырар кол факторлар. «Сибирь дугуржулгазы» регионнар аразының ассоциация Чөвүлелиниң хуралынга улуг идегеп турар бис. Бистиң төлевилелдеривисти деткиптер болза, Тываның садыглажылга болгаш экспорт харылзаазын хөгжүдеринге база бир базым апаар» - деп, Тыва Республиканың экономика сайыды Е.Каратаева тайылбырлаан. 

2017 чылда СФО регионнарындан экспорттуң хемчээли 33 млрд. ажыг америк доллар болганын сагындыраал (2016 чылдан 30 хуу азы 7,6 млрд. америк доллар хөй). Делегейниң 166 чурттарында партнерлар-биле даштыкы садыглаашкын операцияларын чоруткан (2016 чылда – 154 чурт). Моолче Сибирьниң экспорту - бүгү үндүр сөөрткен барааннар хемчээлиниң 20 хуузу болган (6,33 млрд. америк доллар).  

«Сентябрь төнчүзүнде Кызылга «Сибирь дугуржулгазы» регионнар аразының ассоциация ажылы-биле, Сибирьниң губернаторларының келири улуг ужур-уткалыг. Сибирьжи өг-бүлеге чурттаарынга белен, ооң экономиказынга база социал чаагайжыдылгазынга бодунуң үлүүн киириштирер чүгле дең эргелиг партнер эвес, а билдингир берге айтырыгларлыг, ону ажып эртер дээш кызыдып чоруур регион деп маңаа көргүзер херек. Улуг курлавырлыг, ону сайгарар регион кылдыр. Кады ажылдаарынга база эштежип харылзажырынга идегеп болур шупту аргалар бисте бар.  

Сибирь регионнарының удуртукчулары-биле эң чоок, эш-хуу харылзааларым бары эки. Чижээ, бистер, Хакас Республика биле Кемерово облазының удуртулгазы-биле Новосибирскиге чедир, Красноярск крайны оюп эртер орукту тудар дугайында дугуржулгага атты салыр бис. Алтай Республиканың баштыңы Александр Бердников-биле район төвү Кош-Агачже Мөңгүн-Тайга таварты автоорук тудуун аңгы чугаалажыр мен.

Красноярск край-биле, Моол таварты Кыдат Улус Республикаже үнер чурттар аразының оруун тудар теманы аңгы сайгарып турар бис. Федералдыг автомобиль оруун таарымчалыг байдалче киирип турарывысты сибирьжилерге илеткеп болур бис, Красноярск азы Новосибирскиден сайгарлыкчылар алызында Моолдуң база КУР-нуң кызыгаарын автомобильдиг эрттип турар апаар. Азы, сайгарлыкчылар Сибирьниң кол хоорайларынга чедир ол оруктап чоруп болур. 

Бистиң ужуражылгавыстың кол айтырыы – транспорт харылзаазының чедингири. Экономиктиг азы турисчи кады кылыр төлевилелдеривисти ажыктыг болдурар дээш, ажылды шуудадыр херек».