Тус черниң бараан бүдүрүкчүлерин деткээн чаа хевир Тываның биче бизнезинге күрүне чагыының акша-хөреңгизин шиңгээдир арганы берген

 Тывада тус черниң бараан бүдүрүкчүлерин деткээн чаа арга-хевир күрүне болгаш муниципалдыг чагыгларже оларның кирерин чиигеткен. 

 2016 чылдың төнчүзүнде республика чазааның шиитпири-биле күрүне садып алыышкынынга чөпшээрээн, кадыкшылга ажыктыг деп санаан аъш-чем барааннарының дугайында чугаа мында чоруп турар. Тыва араттарның тускай технология-биле бүдүрүп турары 4 аңгы аъш-чем аймаа ажыктыг деп санаттынган даңзыже кирген.  

 Тыва национал кухняның аъш-чемнери – чалаң сүттен баскан быштак, кургаткан курут, тарактаан хойтпак, бе хымызы оларның аразында. Тус черниң чурттакчыларының ортузунда ол продуктуларга хереглел хөй болгаш, күрүне болгаш муниципалдыг садып алыышкын системазында оларга чижилге барык болдунмас. Ынчангаш апрель төнчүзүнде, садыглаашкын үезинде, «Улуг-Хем» кооперативи социал албан черлерин үстүнде ол продуктулар-биле хандырар кылдыр элээн хөй түңге – барык чартык миллион рубль акшага керээни чарган. 

 Барааннарның ол категориязында хереглел улуг дээрзин республиканың Күрүне садып алыышкын адырында керээ системазын өйлээр талазы-биле яамы дыңнаткан. Күрүне чагыының садып алыышкынынга чөпшээрээн даңзыже оларны киирген соонда, 2017 чылда 51 млн. рубль ажыг акшага быштакты чагаан. Өөредилге болгаш кадык камгалал албан черлери хойтпакты 37,7 млн. рубльге, хымысты – 11,9 млн., курутту –2 млн. рубльге садып алырынга белен. Күрүне хереглелинге дээш садып ап турар барааннар даңзызында ындыг продукцияның чок болганы-биле, амдыгаа дээр эмнелгелер оларны садып шыдавайн турганын демдеглээр апаар.  

 Республика Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң саналы-биле, ТР-ниң Чазааның шиитпирлээни кризиске удур программазының бир хемчээ биче сайгарлыкчы чорукту деткииринге улуг идиг болуру чугаажок. Оон аңгыда, республика эрге-чагыргазы бюджет акша-хөреңгизин элээн камнап алыр сорулгалыг, чүге дизе тус черниң бараан бүдүрүкчүлериниң продукциязы өске регионнардан киир сөөрткенинге бодаарга чиик болур деп санап турар.