10.03.2017
Март 6-да РФ-тиң Чазааның даргазы Дмитрий Медведев Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол-биле регион хөгжүлдезиниң айтырыгларын чугаалашкан. РФ-тиң Чазааның даргазы-биле ужуражылгалар Тывага тодаргай үре-түңнелдерлиг болур болгаш, бо удаада база боттуг чугаа болганын Кара-оол демдеглээн. Тываның хөй-ниитизи неделяның кол болуушкунунга хамаарыштыр бодалын илереткен.
Ольга Хомушку, Тываның күрүне университединиң ректору, философия эртемнериниң доктору:
- Тываның күрүне университединиң ректору меңээ, бистиң удуртукчувус, регионнуң Баштыңы Шолбан Валерьевич Кара-оол биле Россияның премьер-министри Дмитрий Анатольевич Медведевтиң ужуражылгазы дыка чугула ужур-уткалыг.
Бистиң баштыңывыстың чурттуң удуртулгазы-биле кандыг-даа ужуражылгазы, мен бодаарымга, чурттакчы чонувуска солун болгу дег, чүге дизе, республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң айтырыглары улуг чуртувустуң, ооң удуртулгазының деңнелинде база чугула айтырыглар болуп артпышаан. Шак мындыг ужуражылгалар бистиң регионнуң моон-даа соңгаар социал-экономиктиг хөгжүлдезинге эки тепкиишти база идигни бээр деп бодаар мен. Сөөлгү чылдарда кайы хире улуг өскерлиишкиннер болуп турарын көрүңер даан.
Аэропортувусту эде тудуп алырывыска, алызында барып бистиң хоорайывыс биле өске регионнар аразында, харын-даа бистиң чурт биле даштыкы чурттарның аразында авиа-аргыжылга хөгжүлдези экижиир. Тываның база Кызыл хоорайның географтыг чыдар чери аңаа тааржыр. База ол ышкаш автомобиль оруктарын эде тудуп, чаартыры - биске эң-не херек чүүлдерниң бирээзи-дир. Бистиң университеттиң сайзыралында бир чижекти алыылыңар. 2016 чылда Дмитрий Анатольевич Медведев Тываның күрүне университединге шериг кафедразын тургузар айтыышкынга атты салган, ам ол ажыттынган.
Чаңгыс одуругда айыттынган ол үүле-херек дээш дыка хөй ажылды чоруткан. Ону Шолбан Валерьевичиниң деткимчези, бедик деңнелге чугаалажылгалары эвес болза, бо шиитпирни хүлээп алыры амыр эвес. Амгы үеде ажык шериг кафедравыс бар, чогуур айтыышкыннарда аттар салдынган, шериг кафедразының начальнигин, ооң оралакчызын томуйлаан.
Бо өөредилге чылында бирги шилилдеге стартты берген элээн каш дужаалдарга атты салдым, университедивистиң шериг кафедразынга өөренир 108 студент оол баштайгылары болур. Бистиң университедивиске, республикага, ниитилел хөгжүлдезинге ниитизи-биле ол эки салдарлыг. База ол ышкаш, бистиң республикага, бистиң университетке хамааржыр дыка солун шиитпирлерни, алызында кедилиг чаа угланыышкыннарны манап тур бис. Шупту эгелээшкиннерни деткииринге белен бис, дуза база деткимчеге кордап турар бис.
Амгы үеде Тываның күрүне университединде 38 кафедра бар, ам чаа кафедра немешкен. Камгалал яамызының биске дамчытканы ниити стандарттарлыг бодунуң программалары бар болганы-биле, шериг кафедразы боду онза эрге-байдалдыг. Мында бодунуң негелделери турар, бистиң университет амгы стандарттарның контекизинге ажылдаар.
Шупту факультеттерниң 2-ги курузундан эгелеп эрлерни кафедраже шилиир. Абитуриентилер эвес-тир. Кандыг-даа дээди өөредилге чериниң шериг кафедразынга оолдар шериг белеткелин алган турган ол үелерже эглип келген бис. Ооң соонда дыка үр үеде узун чапсар турганын сактыр боор силер, ам ажыл-чорудулга чаазы-биле эгелээн. Ону дээди өөредилге черлеринге-ле чөпшээревес чүве. Эрткен чылын чүгле 4 ДӨЧ-ге чөпшээрээн, оларның аразында биске.
Шериг белеткели-дир ол. Чазын шилилде болур. Кандыг көргүзүглерни чугулалап көөрүл? Эки өөредилге, идепкейлиг хөй-ниити ажылы база мага-бот байдалы. Оолдарның күш-шыдал байдалынче көөр болгаш, сөөлгү сөстү шериг комиссариады бээр. Оларда боттарының кол мергежилдери хевээр артар, ынчангаш оолдарны чепсектиг күштерге албанын эрттирген кылдыр санаар. 108 кижиниң 80-и - анаа солдаттар, 28-и - сержант состав.
2014 чылда-ла шериг кафедразын тургузар ажылды эгелээн бис, ол ындыг амыр эвес болган.