Тываның Баштыңы «Чаңгыс демниг Россияның» хөй-ниити хүлээп алыышкын черинге айтырыгларлыг хамаатылар-биле ужурашкан

  «Чаңгыс демниг Россия» партияның даргазы Д.А. Медведевтиң регионда хөй-ниити хүлээп алыр черинге Тываның Баштыңы, «Чаңгыс демниг Россия» партияның Дээди чөвүлелиниң кежигүнү Шолбан Кара-оол хамаатыларны боду хүлээп, республиканың чурттакчыларын дүвүредип чоруур айтырыгларынга харыылаан. 

 Колхозная кудумчузунда 32 «б» бажыңның бөлүк чурттакчыларының мурнундан, коммунал ажыл-агый ажылдакчыларынга база Кызылдың мээринге хомудалдыг келгенин, кызылчы Римма Седипкова республика баштыңынга чугаалаан. 16 чыл бурунгаар дужааттынган, хөй кезиинде инвалидтар болгаш хоочуннар чурттаан үш каът бажыңның канализация системазы үрелик, хоорайның чогуур албаннары ол четпестерни сөөлгү чылдарда этпээн, харын-даа херекке албастаан. 

 «Биске кым-даа дузалап шыдавады, бот-боттарынче чууй кагжып, тоомча чок олурарлар. Силерниң деңнелиңерге мындыг айтырыглыг келгеним дээш буруудутпайн көрүңер. Чогум бажың эки, чылыг, бир эвес канализацияны септевес болза, подвалче аккан сугнуң салдарындан бажың буступ болур. Шупту инстанцияларга четтивис, кандыг-бир хемчег алырын кым-даа кыспас-тыр» - деп чугаалаан.

 Хамаатыларның билдириишкиннеринге кичээнгей чогу дээш Кызылдың мэриязын база «Енисей» муниципалдыг бүдүрүлгениң администрациязын харыы бээр кылдыр кыйгыртырын Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол аңаа аазаан.

 Ужуражылгага олуржуп турган Кызылдың мэри Владислав Ховалыг чүге канализация системазы үрелииниң дугайында бодунуң бодалын чугаалаан. Ол агартыныышкынны Тываның Баштыңы хүлээп албаан.  

 «Айтырыг чүдел, ында чогум чүү болуп турар дээрзин амдыгаа дээр билбес, хоорайжыларның айтырыгларынга ынчаар турамыыңар көргүзүп турар болзуңарза, ону чыл чылы-биле албан-дужаалды ээлеп турар кижилерниң анаа-ла тоомча чогу база турамыы-биле болуп турарында дээр апаар» - деп, республиканың баштыңы шүгүмчүлээн. 

 Шолбан Кара-оол «Енисей» МУБ биле ооң удуртукчузу Мерген Мынын-оолга ол айтырыгны дарый шиитпирледирин Владислав Ховалыгдан негээн.  

 Кызылчы Роксана Чимит, республика Баштыңының ужуражылгазынга боттары кээп шыдаваан, чедери берге, ыраккы Мөңгү-Тайгада чаңгыс чер чурттугларының дилээ-биле келгенин чугаалаан. Кыштың эгелээни база улуг харның дүшкени-биле чергелештир, ооң төрээн черинде хөмүр чедирилгезиниң нарын айтырыгларны тургустунары чаңчыл болу бергенин чугаалаан. Ооң чылдагааны – ыраккы кожуунче хөмүрнү колдуунда хуу кижилер дажып, чамдыкта техниказы-даа үрели бээр, чурттакчыларның сонуургалдарын өөренип көрбейн, одаар чүүлдүң сөөртүлгезиниң графигин база өртээн боттары тургузуп турарында. 

 Кожуун эмнелгезинде эмчи сестразында ажылдап турар авазы бо чылын бажыңын көржең-биле одап эгелээн. Бо хонуктарда хөмүр сөөртүлгези катап эгелээн, ындыг болзажок Чадаананың хөмүрүнүң шынары Каа-Хем уургайынга канчап-даа четпес. Чүнү канчаарыл, хөмүр-даш сөөртүлгезин канчаар организастарыл? – деп айтырыгны мөңгүн-тайгажылар көдүрүп турарын дамчыткан.  

 Мөңгүн-Тайга кожууннуң чагыргазы, көдээ старосталар база чедери берге черлерде амыдырал-чуртталганың, ылаңгыя кышкы үеде, таарымчалыг байдалдарын тургузар хүлээлгелиг албан-дужаалды ээлеп турар кижилер боттарының чурттакчыларынга дузалажыр дээш чүнү канчап турарын тодарадыр даалганы чазактың аппарат ажылдакчыларындан Шолбан Кара-оол негээн. 

 - Тус черниң даргаларындан менде мындыг айтырыг бар: чурттакчы чонну одаар чүүл-биле хандырар ужурлуг складтарже хөмүр сөөртүлгезиниң айтырыын чүге чайын эвес, а оруктар бергедеп, кандыг-даа чүъктү чедиргениниң өртээ ийи-үш катап өзе бээр кышкы үеде көдүрүп турарыл? – деп, республика баштыңы сойгалаан.

  Чазак Даргазы Тываның одалга болгаш энергетика сайыды Роман Кажин-оолдан Мөңгүн-Тайганы хөмүр-биле хандырары чүге база кымның буруузу-биле мындыг байдалда келгенин чиге тодарадырын дааскан. База ол ышкаш кыш дургузунда ыраккы кожууннуң чурттакчыларынга хөмүрни доктаамал садар шөлдү организастаарының аргазын тывар ужурлуг. Бо чоокку хүннерде ол айтырыгны шиитпирлээрин сагындыргаш, аңаа контрольду бодунда алган.  

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол хөй ажы-төлдүг, инвалид база уруглуг, Берестовтарның өг-бүлезинге дузалажыр кылдыр элээн каш удуртукчуларга даалганы берген.

  Кандыг чылдагаан-биле ийик, бо өг-бүле хуу чуртталга бажыңын тудуп алырынга деткимче көргүзер регион программазынче кирбейн барган. Өг-бүлениң баштыңы Андрей Александрович бодунуң күжү-биле бажыңны колдуунда тудуп алган, ам бичии-ле тудуг материалдары херек. Ону садып алырынга дузалажырын Тываның Баштыңындан дилээн. 

 Күш-ажыл болгаш социал политика сайыдының хүлээлгезин күүседип турар Людмила Тас-оол, Күрүнениң арга-арыг комитединиң даргазының хүлээлгезин күүседип турар Альберт Бараан, Өг-бүле болгаш уруглар херектериниң талазы-биле агентилелдиң директорунуң хүлээлгезин күүседип турар Саида Сенги база Кызылдың мэри Владислав Ховалыг, неделя эрткен соонда, Берестовтарга дээш чүнү кылганын чазак даргазынга илеткээр.  

 Тываның Баштыңы Андрей Берестов-биле ужурашканының дугайында социал четкилерде бижээн:

 «Кызылдан хөй, 9 ажы-төлдүг ада Андрей Берестов-биле хүлээп алыышкыным үезинде таныштым! 39 харлыг аданың өөнүң ишти база ынча харлыг. Сантехник ажылдыг, шынчы ажылдап алган акшазы-биле өг-бүлезин азырап чоруур. Баштай 4, 5-тиг бажыңчыгаштыг турган, боду оозун улгаттыр туткан. Дөмей-ле арай бичии. Ам чаа бажың тудар дээш, ооң таваан салып алган. Чарыгдалдар хөй болганы-биле, тудуг материалдарынга күш четпейн барган. Ынчангаш дузалажырын шиитпирледивис. Өг-бүлениң баштыңынга бичии дузалажыптар болза, тудугну боду тудуп алырынга белен. Күш-ажылга ынак болуру – ол чугула дээр болду, ынчан кандыг-даа өг-бүлени бут кырынга тургузуп болур, шагда хөй ажы-төлдүг болуру ужур турган, ындыг өг-бүлелерден эки кижилер үнгүлээн. Бурган бодунуу-биле бээр. Шын, Берестов! Эр-хей!»

 Республика Баштыңынга бирги бөлүктүң инвалиди Чечекмаа Ондар чүгле бодунга база хамаарышпас айтырыг-биле келген. Ол - Новосибирскиге пенсионерлер аразынга эрткен компьютерге хөй талалыг VI бүгү-российжи маргылдааның киржикчизи. Конкурстуң негелдези езугаар, командага эр биле херээжен ийи кижи турар. Эр кижи тывылбаанының хараазындан, чүгле «Яндекс» дилээшкин системазының мөөрейинге киржир аргалыг болган. «Дең аргаларның старты» номинацияга тиилээш, планшет-биле шаңнаткан. 

 «2017 чылда шак-ла ындыг маргылдаа Санкт-Петербургка эртер. Долу команданы тургузар херек. Инвалид тергелиг шимчеп турар болгаш, чааскаан ону шыдавас мен. Ынчангаш бистиң республикага компьютерге хөй талалыг маргылдааны хөгжүдеринге дузалажырын силерден дилеп келдим» - деп, ол чугаалаан.  

 Чечекмаа Куртугбаевнага хамааты туружу болгаш идепкейжизи дээш Шолбан Кара-оол четтиргенин илереткеш, эрге-чагырганың талазындан дузалажырын чугаалаан. ТР-ниң Күш-ажыл болгаш социал политика яамызынга деткимче бээр даалганы берген. 

 Чечекмаа Куртугбаевна-биле чугаа аразында ооң амыдыралында бергедээшкин бары билдинген. Тергелиг инвалид кижиге лифт чок, беш каът бажыңга чурттаарын тайылбырлаан ажыы чок. Бажыңдан үнери дээрге – маадырлыг чорук азы онза байдал-дыр.  

 Республиканың бирги удутукчузундан ол талазы-биле чүнү-даа дилевээн, ындыг болзажок Шолбан Кара-оол найысылалдың мэринче долгааш, Чечекмаа Куртугбаевна-биле чугаалажып көөрүн, бир эвес чөпшээрежир болза, дең хемчээлдиг, адаккы каътта бажыңдан аңаа тып бээрин сүмелээн.