10.09.2015
Кызыл хоорайга ЧЭТ-2 тудуунуң инвестиция төлевилелин боттандырар айтырыглар талазы-биле хуралды Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол эрттирген. «China Тianchen Engineering» корпорация биле «Западгаз» КХН-ден чогумчалыг инвесторлар-биле төлевилелди боттандырарынга киржир арганы чугаалашкан.
Тыва чаа ЧЭТ тудуунуң төлевилели инвестицияны эгидеринге магадылалдыг энергообъектилерниң федералдыг даңзызынче киргенин сагындыраал. Республика баштыңының дилээн Россияның Президентизи Владимир Путин деткип, ол талазы-биле федералдыг чазактың №1334 айтыышкынынга чогуур өскерилгелерни киирерин РФ-тиң Энергетика яамызынга дааскан. Барык-ла 20 млрд. рубль өртектиг төлевилелди боттандырып шыдаар инвесторну регионнуң тыварынга ол даңзыже объектиниң киргени улуг арганы берип турар. ДПМ системазы күрүне биле инвесторларның кады хүлээнгени езугаар туттунар. Инвесторлар электростанцияны дугурушкан черинге болгаш чогуур хуусаазында тударын хүлээнир. А күрүне станцияны ажыглалга киирген соонда, орулгазының чогуур деңнели-биле инвестицияны эгидерин хандырар.
Тываның социал-экономиктиг хөгжүлдезинге херек, республикада чырык күчүзүнүң болгаш чылыг энергиязының чедишпезин чок кылырынга ЧЭТ-2-ниң тудуу чугула.
«China Тianchen Engineering» корпорацияның төлээлери Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол-биле ужурушкаш, Кызылга ЧЭТ-2-ниң тудуунуң төлевилелин сонуургап, ону боттандырар айтырыгларны чогуур эксперттер-биле кады көөр шиитпирни хүлээп алган.
Өске талазында, ол төлевилелде Тыва Республиканың кол партнерларының бирээзи, «Төлевилел акшаландырыышкынының федералдыг төвү» ААН таварыштыр регион болгаш хоорай хөгжүлдезиниң төлевилелдеринге саң-хөө кады чорудулгазының программазын боттандырып турар Внешэкономбанк бооп болур. Ону РФ-тиң Чазааның шиитпири-биле 1985 чылда тургускан.
Программаның кол сорулгазы – регион болгаш хоорай хөгжүлдезиниң чидиг айтырыгларын, ылаңгыя экологтуг айыыл чок чорук болгаш энергия шынарын шиитпирлээринче угланган инвестиция төлевилелдерин белеткээринге күрүне эрге-чагыргазы болгаш муниципалдыг эргелеп-башкарылга органнарынга саң-хөө, консультация болгаш техниктиг кады деткимчени көргүзери болур.
Ол программа-биле Тыва Республикага «ЧЭТ-2 тудуу» бирги шенелде төлевилелди бoттандырары планнаттынган.
Ынчангаш 2015 чылдың майда Тыва Республиканың Чазааның бадылааны «Кызыл хоорайда ЧЭТ-2 инвестиция төлевилелин боттандырарының дугайында» доктаал езугаар, Кызыл хоорайда ЧЭТ-2» төлевилелде киржип турар «ТР-ниң Чазааның сонуургалдарын төлээлээн организация - «Тыва Республиканың инвестицияны хаара тудар болгаш камгалаар агентилел» ЭАН болур.
«ЧЭТ-2 тудуу» төлевилелдиң белеткелин «Регион болгаш хоорай хөгжүлдезиниң төлевилелдерин деткииринге акшаландырыышкын» программаның акша-хөреңгизи-биле чорудар. Тыва Республика ол төлевилелдиң техниктиг-экономиктиг үндезинин ажылдап кылыр үлүгнү киирер.
«Төлевилел акшаландырыышкынының федералдыг төвү» программага киржирин чөпшээредири-биле чогуур бөлүк документилерни Внешэкономбанкче чоруткан. Внешэкономбанкының хайгаарал чөвүлелиниң бирги хуралының түңнелдери-биле алырга, төлевилел эки шиитпирни алган.
Кызыл хоорайга ЧЭТ-2-ниң тудуунда элээн каш шөлчүгештер кирип турар. Ол шөлчүгештерге бир кол негелде – суг болгаш агаар бассейниниң арыг чоруун хандырары болур.