29.07.2015
Ада-иелерниң харыысалгазын болгаш уругларның айыыл чок чоруун организастаарының шынарын бедидери-биле комплекстиг хемчеглер планын Тываның Чазаа бадылаан. Назы четпээннерниң эргелерин камгалаарынга, өг-бүледе таарымча чок байдалды эге дээрезинде илередириниң чаа технологияларын болгаш аргаларын кииреринге, дуза хереглеттинип турар уруглар дугайында харагалзал, полиция, эмнелге, башкылаашкын болгаш өске-даа структуралар органнарынга дыңнадыр системаны тургузарын эрге-чагырганың бүгү деңнелдериниң органнарынга даалгалар берген планны июль 22-де бадылаан.
ТР-ниң Өг-бүле болгаш уруглар херектерниң талазы-биле агентилелиниң чазакче киирген документизинде ада-ие эргезин казыткан ада-иелер, уруглар бажыңында тургускан уруг-дарыын азырааны дээш, чарыгдалдарны эгидер хүлээлгени киирген. Арага болгаш наркотиктерден хамаарылгалыг апарган ада-иелерни күш-биле эмнээр чурумну саналдаан. Ада-ие хүлээлгезин күүседиринден ойталап турар кижилерге хамаарыштыр уруглар пособиези болгаш пенсия төлевирин соксадыр дээн ышкаш хемчеглерни ажыглаар.
Уругларның сонуургалдарын камгалаары-биле муниципалитет бүрүзүнге өг-бүлеге болгаш уругларга дуза көргүзүп турар албан черлериниң болгаш организацияларның чаңгыс аай телефон айтыкчызын тургузуп, парлаар, кадыкшылынга болгаш амы-тынынга айыылдыг байдалда, азы кижизидип азыраарының негелделеринге таарышпас байдалдарда уругларның дугайында банкыны тургузар. Чаш төлге онза айыылдыг өг-бүлелерниң даңзызынче, ада-иениң бирээзи төрээн ада-иези эвес болуп турар өг-бүлелер безин кирип болур.
Чурум хажыдыышкыннары болгаш онза байдалдар мониторингизин «уруглар» кезээнче - ында чурум үрекчизи ийикпе, азы когаараан назы четпээн кижи барынче онза кичээнгейни углаарын планда айыткан. Шак ындыг мониторингини көдээ суурлардан эгелээш, эргелеп-башкарылганың бүгү деңнелдеринге чорудар.
Уругларның айыыл чок чоруунга контрольду ам-даа калбартып, кичээнгей херек деп санаар черлерни хайгаараары-биле техниктиг дериг-херекселдерни ам-даа көвүдедир. Чижээлээрге, хоорайда уруглар ойнаар шөлдерге, бажыңнар подъездилеринге, эштир черлерге болгаш өске-даа хирелиг черлерге видеохайгаарал системазын дериир. Транспортка, дыштанылга лагерьлеринге, эштир черлерге дээш, өске-даа черлерге уругларның айыыл чок чорук нормазының хажыдыышкынын илередири-биле рейд хемчеглерин көвүдедери планнаттынган.