24.07.2015
Чадаана хоорайда, Малчыннарның Наадым, Даа кожууннуң 250 чылынга база «Үстүү-Хүрээ» дириг хөгжүм болгаш чүдүлге фестивалының үезинде, Тыва Республиканың аът чарыжының маргылдаазы эрткен. Судья коллегиязын кол судья Юрий Оруспай биле кол секретарь Белек Маадыр төлээлээн. Тываның Аът спортунуң федерация президентизи Эдуард Дагба-Лама аът чарыжын чедингир, солун кылыр тайылбырлап, маргылдаа 400 ажыг киржип турарын, оларның 150-и тыва уксааның аъттары дээрзин чыылганнарга сонуургаткан.
Маргылдааның кол шаңналдары - ЛАДА Гранта маркалыг ийи автомашина. Оларның бирээзи Кызыл кож ууннуң Кур-Черден Владимир Ооржакка барган. Ооң тыва уксаалыг бора аъды 25 километр хемчээлдиг чарышка бирги черги ээлээн. Барыын-Хемчик кожууннуң Хөнделең сумузундан Менди Кужугеттиң Наадым чарыштарының каш дакпыр чемпиону аттың эдилекчизи, шилги аъды узак хемчээл – 25 км-ге бир дугаарында келгеш, ийиги автомобильди чаалап алган. Ол ийи автомашинаны Тыва Республиканың Чазаа биле төрээн кожуунун деткиири чугула деп санаан, «Восток» КХН-ниң удуртукчузу Сергей Уюсов хандырганнар.
А өске чарыштарның тиилекчилеринге өглерни болгаш акша шаңналдарын тывыскан. 4 харга чедир аныяк челер болгаш чыраа аъттар аразынга 10 км хемчээлге Кызыл кожууннуң Кур-Черден Орлан Очурнуң бора аъды чемпионнаан. 4 хардан өрү назылыг чүгүрүк аъттар аразынга 10 км. хемчээлге Чеди-Хөл кожууннуң Элегестен Геннадий Ондарның шилги аъды бирги черни ээлээн. 4 хардан өрү назылыг чыраа аъттарның 15 километр хемчээлдиг чарыжынга Улуг-Хемниң Арыг-Үзүүден Белек Санчайның Наадымнарның каш дакпыр чемпион аъды база катап чемпионнаан. 4 хардан өрү назылыг чыраа аъттарның 15 километр чарыжынга Кызыл кожууннуң Кур-Черден Аяс Хомушкунуң аъды кымга-даа четтирбейн, бир дугаарында келген.
Аът чарыжының киржикчилеринге болгаш көрүкчүлерге Тываның Баштыңы байырны чедирген. Малчын кижиниң езулуг чөленгиижи, мал ажылынга таарышкан тыва уксаалыг аъттарның дугайында ажык чугааны чорудуп, тыва малдарны өстүрүп көвүдедир сорулга-биле автомобиль кол шаңналды тургусканын ол чугаалаан.
Оон аңгыда бичии аът мунукчуларынче онза кичээнгейни салырын дилээн. Тускай камгалал бөрт дээш, идик-хевинче кичээгейни углап, маргылдааның негелделерин сагыырын сагындырган. А аът ээлери чарыш аъды-биле чаржалажып, трассага шаварын черле шеглээр болза эки дээрзин дыңнадып, өгбелерниң мерген езу-чаңчылдарын сагыырын кыйгырган.
Тываның Аът спортунуң федерация даргазы Эдуард Дагба-Лама база ат-сураглыг мөге Аяс Монгуш дээн ышкаш билдингир спортчулар болгаш эр кижилер Тываның баштыңының ол туружун деткээн.
«Республиканың делгемнеринде өглер саны көвүдеп, малдың баш саны көвүдээнин эскерип болур. Ооң-биле чергелештир тыва уксааның чылгы малының баш саны база өзүп турары өөрүнчүг. Тываның Баштыңы Шолбан Валерьевичиниң аныяк аът мунукчуларының айыыл чок чоруунче сагышсырып турары шын. Чыл келген тудум маргылдааларның киржикчилери немежип-ле турар болганда, чурумну сагыырынга хамаарыштыр тайылбыр ажылын доктаамал чорудуп турар болгаш чорудар-даа бис» - деп Эдуард Дагба-Лама чугаалаан.