Өвүр черде сауна

2012 чылдың сентябрь айда Өвүр кожууннуң төвү Хандагайты суурга бустаныр өрээлдиг, эштир улуг ванналыг сауна байырлыг байдалга ажыттынган. Чер-чуртунуң чонунга онза белекти ажыл-агыйга кызымаккай, бурунгаар чүткүлдүг аныяк оол Каң Николаевич Донгак кылган.
   Ол боду Омск хоорайга күш-культура башкызы дээди эртемни чедип алгаш, Кызыл хоорайга күш-ажылының базымын ажылдап эгелээн. Алызындан сонуургак, эки сеткилдиг оол өскен-төрээн черинге өске хоорайларда ышкаш саунаны чүгле дыштанып алыр дээш эвес, а ажы-төл бичиизинден тура күш-дамыр талазы-биле сайзыраңгай, кадык-шыырак өзүп доругар болзун деп сорулга-биле эгелээн. Yениң агымы-биле бистиң маадырывыстың төрээн суурунга, амгы үениң негелделеринге дүгжүп турар, чонга херек ачылыг ажылының түңнели бо. Ынчалза-даа кандыг-даа улуг ажыл-херек бодап чоруур күзели дег дораан бүде бербес. Бо үеде шимченгир, боттарының хуу ажыл-агыйын ажыдып алыксаан күзелдиг аныяктарга күрүнеден деткимчени берип турарын кончуг эки деп санаар мен.

   Өвүр кожуун 2012 чылда «Күш-ажыл рыногунда чидигленген байдалды чавырылдырары» республиканың тускай сорулгалыг программазын эки боттандырып ажылдаан. Кожууннуң Чурттакчы чонну ажылга хаара тудар төвүнүң бүрүткелинге турган Каң Донгак ук программаның дузазы-биле боду тускай бизнес-планны кылгаш, эгидилге чок акша алыры-биле шилиир тускай комиссияны эрткен. Шак ындыг 16 кижи чөпшээрелди алган, ажыл-агыйның аңгы-аңгы төлевилелдериниң бирээзи ол болган. Хууда сайгарлыкчы деп үндүрүг черинден шынзылгалыг Каң Донгактың чымыштыг ажыл-ижи ынчаар-ла эгелээн.
    Сауна ажылдап эгелээнинден бээр-ле улуг-бичии чон оон үзүлбес. Кожууннуң суурларындан аңгыда, Кызыл хоорайдан, Чөөн-Хемчик, Барыын-Хемчик кожууннардан чон байырлалдарда болгаш дыштаныр хүннерде хөйү-биле кээп турар. Келген чонну эвилең-ээлдек уткуп, сауна-биле таныштырып, тайылбырын кылбышаан, ниити байдалын хайгаарап турар администратор Роман Демир-оолович Килчин сауна ажылдакчылары-биле өөреникчилер эштип кээрге, оларга арга-сүмезин берип, сугга эштиринге өөредип турар. Хандагайты суурнуң «Өг-бүлеге болгаш уругларга социал ачы-дуза чедирер төптүң» хайгааралда турар уругларын неделяда 1 катап халаска ойнап-хөгледип, дыштандырып, буянын чедирип турары дээрге аныяк сайгарлыкчының сагыш-сеткилиниң бичезин, чону дээш сагыш салып чоруурун херечилеп турар.
  Саунага кирериниң өртээ чонга таарымчалыг, Каң Николаевичиниң чугаазы-биле: «Хүннүң-не эштир сугну хынаар, тускай дериг-херексел-биле арыглаар. Аңаа холуур аар өртектиг бүдүмелдерни Новосибирск хоорайдан садып алыр. Ынчангаш эң-не хөй чарыгдалдар ынаар үнүп турар». Хоорайларда ышкаш төпчүткен одалгазы болгаш суг оруу чок-даа болза, ында шупту хандырылга чогуур байдалда тургустунган.
    Республиканың кожууннарындан бир дугаар ырак-узак Өвүр кожуунда хоорайлардан дудак чок, чаа үениң негелдези-биле туттунуп дериттинген саунаның ээзи Каң Донгактың өөнүң ишти Чаяна Юрьевна Өвүр кожууннуң казначействозунда ажылдап турар. Аныяк өг-бүлениң чаптанчыг, чараш уруглары Дарина — 4 харлыг, а Кариназы 2 хар үези. Чымыштыг ажыл-иш саунаны дун уруунуң ады-биле «У Даринки» деп адап алганнар. Чонунга эки үлегерни көргүзүп турар Донгактарның өг-бүлезинге чоргаарланып чоруур бис.

Айлаң Айдың-оол, Монгуш Доржу аттыг төп ном саңының чурт-шинчилел килдизиниң эргелекчизи.

Өвүр кожуун.
Чурукту өг-бүлениң архивинден алган.