140 уругнуң аас - кежии

Школа назыны четпээн ажы-төлдү уруглар садтары-биле хандырарының айтырыы бүгү чуртта нарын болуп артпышаан.

Ынчалза-даа Россияның эрге-чагыргазының күжениишкиннери-биле чидиг байдалды чайладыр хемчеглер доктаамал чоруттунуп турар. Маңаа уруглар садтарының  оран-бажыңнарының  тудуглары улуг салдарны чедирер.

Тыва Республикада база бо талазы-биле ажыл кидин түлүк. Чижээлээрге, Улуг-Хем кожууннуң Шагаан-Арыг хоорайда 140 олуттуг уруглар садының тудуу доостур   четкен.  Ында   амгы үеде ажыл-чорудулганы сонуур­гап четтивис.

Тудуг девискээриниң мастери, «Тывастройинвест» КХН-ниң ажылдакчызы Гейбат Шава­гатовтуң чугаалап турары-биле алырга, уруглар садының бо тудуун 2013 чылдың ноябрь айда эгелээн.  Чүгле дөрт ханазы арткан, октаттынган тудугнуң девискээринден 400-500 куб хире бокту үндүр сөөрткен. Маңаа ажылдадыры-биле  тудугжулар, дашчылар, каңнакчылар, аар техниканың башкарыкчылары, электриктер дээш, ниитизи-биле 80 ажыг кижини хаара туткан. Оларның 90 хуузу — Шагаан-Арыг хоорайның чурттакчылары. Бокту аштаан соонда кыштың соогу дивейн, соңгаларның адаккы эргиннерин катап тургузар ажылдарны күүседип эгелээн. Иштики ажылдарны дүрген чорудары-биле оран-бажыңның серизин салгаш, пластик соңгаларны тургускан. Аңаа чергелештир электри болгаш суг хандырылгазының четкилерин шөйүп киирген. Тудуг материалдарын Красноярск крайның Минусинск хоорайдан эккеп турар. Бөгүн тудуг төнчү үе-чадазында келген. +рээлдер аразының эжиктерин тургузуп, оран-бажыңның иштин шеверлээр ажылдар чоруп турар.  Ооң  соонда  бүгү   күштерни девискээрниң чаагайжыдылгазынче болгаш ногаанчыдылгазынче угландырар. Уруглар садының оран-бажыңының тудуун июль айда төндүрүп дужаар ужурлуг дээрзин Г.Шавагатов демдегледи.

Рашида Байыр, уруглар садының эргелекчизи:  «Мени апрель айда эргелекчи албан-дужаалынга соңгаан. Ол-ла айның төнчүзүнде конкурс езугаар 15 кижизидикчи башкы болгаш тускай специалистер шилиттинген. Каш хүн бурунгаар 72 билдириишкин киирген ажылчыннарның аразындан 27 кижини хүлээп алдывыс. Оларның иштинде Чурттакчы чонну ажылга хаара тудар төптүң бүрүткелинге турган аныяктар база бар. Ынчангаш уруглар садының коллективи бүрүнү-биле тургустунган деп болур. Ко­жууннуң өөредилге эргелелинде оочур езугаар 3 хардан өрү 140 уруг бо чылын чаа уруглар садынга кээп эгелээр. Маңаа 6 бөлүк турар.

Тудугнуң акшаландырыышкыны, чарыгдалдары респуб­лика бюджединден үнүп турар. Уруг­лар садының тудуунга улуг деткимчени көргүзүп турар ТР-ниң Чазаанга, кожуун чагырга черинге чоннуң мурнундан өөрүп четтиргенивисти илередип, чаа оран-бажыңга ажы-төлүвүстү өөредип, кижизидип, Шагаан-Арыг хоорайның төлептиг кижилери кылдыр өстүрерин аазап турар улус-тур бис».

Уруглар садының тудуунуң төлевилел-чарыгдал документациязын кожууннуң чагырга даргазы Мерген Кыргысовичиниң бүзүреткен сөзү езугаар тургускан. Кажан уруглар садының адын тодарадыр апарганда, Мерген  Кыргысович «Чебурашка» деп атты сүмелээн. Оон дарга бажыңынга келгеш, школа назыны четпээн уруглар өөредилгезиниң арга-дуржулга­лыг башкызы, өөнүң иштинге: «Чаа садикти «Чебурашка» деп адаар болдувус» — дээрге: «Ол   Чебурашканы  бо  үениң уруглары каяа билир чү­вел аан» — дээн. Дараазында хуралга уруг­лар садының адын эде адаарын Мерген Кыргыс­ович сүмелээн. Ооң түңнелинде «Челээш» деп тыва атка доктааган.

Автордан: чугаавыс эгезинде Мерген Кыргысовичи­ден уруглар садының чаа тудуунуң дуга­йында айтырарымга: «Ол ам доостур четкен, бо чылын ажыглалче кирер. Ынчангаш  ол дээш сагыш аарывас мен.  Амгы   үеде база бир чаа 280 олуттуг уруглар садының тудуунуң төлевилел-чарыгдал документациязын белеткээр дээш уйгу-дыш чок чоруп тур бис. Ол талазы-биле ажыл кидин түлүк» — деп чугаалады. Ол сөстерни дыңнаарга, кулакка тааланчыг-ла чорду. Республиканың кожууннарының даргалары шупту ынчаар чугаалап турган болза…

Азияна ТАУ.

Чингис СААЯНЫҢ тырттырган чуруктары.