13.05.2024
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг база Тыва Республиканың Чазааның кежигүннери күрүне ажылдакчызы, республикага каайлы албанын тургузушкан ооң хоочуну Иван Максимович Сувандииниң мөчээни-биле чоок кижилеринге болгаш төрээннеринге ханы кажыыдалын илередип тур.
Иван Максимович Сувандии 1938 чылдың январь 1-де Тыва Арат Республиканың Тес-Хем кожуунунуң Ийи-Дыт деп черге ядыы араттарның өг-бүлезиниң 14 ажы-төлүнүң дун оглу бооп төрүттүнген. Күш-ажылчы базымын 60 чылдарда эгелээн. Москваның К.И.Скрябин аттыг кѳдээ ажыл-агый академиязынга зоотехник мергежилди чедип алгаш, Өвүр кожуунга кол зоотехник кылдыр күш-ажылын эгелээн. Өвүр кожуунда көдээ ажыл-агый эргелелиниң начальниги, Тываның көдээ ажыл-агый сайыдының оралакчызы база бирги оралакчызынга ажылдаан.
Партия райкомунуң бюро шиитпири-биле күш-ажылынга шынчы ажылдакчыны Москваның Дээди партия школазынче өөредип чоруткан.
1980 чылда Чөөн-Хемчик райкүүскомунуң даргазынга, 1982 чылда СЭКП Чөөн-Хемчик райкомунуң 1-ги секретарынга ажылдаан. 80 чылдарның төнчүзүнде Тыва АССР-ниң Күрүнениң агроүлетпүр комитедин даргалаан. Тыва АССР-ниң Дээди Совединиң депутады чораан.
1990 чылда Россия Федерациязының Президентизиниң чанында Тыва Республиканың Доктаамал Төлээ черин тургузушкан. Ол чылдарда субъектилерде даштыкы садыглаашкынның күрүне монополиязын дүжүргени-биле каайлы органнары тургустунуп эгелээн. Ынчан Тываның Каайлы чериниң бирги начальнигинге И.М. Сувандиини томуйлаан.
Кыска хуусаа иштинде хууда составты чыып, шупту саң-хөө-ажыл-агый айтырыгларын шиитпирлеп, таможняның ажылын долузу-биле хандырар даалганы ооң мурнунга салган. Кадрлар составын боду шилип, корум-чурум камгалаар органнардан ажылдакчыларны чалаан. Чаа ажылды эгелээн ажылдакчылар чүгле бодунуң эвес, а бүгү республикага каайлы ажыл-агыйын шиңгээткен.
Иван Максимович Сувандии - "XX чүс чылда Тываның алдарлыг кижилери" деп номда ады кирген шылгараңгай кижилерниң бирээзи.
"В.И. Ленинниң төрүттүнген хүнүнден бээр 100 чылынга алдар кылдыр. Шылгараңгай күш-ажыл дээш" деп медаль, Буян-Бадыргының орденниң III чадазы, Федералдыг каайлы албанының хүндүлүг ажылдакчы медаль-биле шаңнаткан. Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы хүндүлүг аттың эдилекчизи,
Байырлажылганың хамааты езулалы 2024 чылдың май 14-те Улусчу чогаадылга бажыңынга 14.30 — 15-30 шакта болур. Байырлажыр адрези: Кечил-оол 3, кв. 12.