Владислав Ховалыг Кызылда тудуг объектилерин хынаан

Чазак даргазының оралакчызы Александр Брокерт, адырлар сайыттары, тудуг компанияларының база амыдырал-хандырылга организацияларының удуртукчулары ажылчын бөлүкке ажылдаан. Олар чуртталга тудуу тудар шөлчүгештерни кезип көрген. 

Регион удуртукчузунуң үнүүшкүннүг хуралында  чуртталга тудуунуң  база ол адырның кедизин хынаан. 

Иркутская кудумчузунда ниитизи-биле 14,7 муң дөрбелчин метр шөлде хөй аалдыг сес чуртталга бажыңнары комплекстиг тудуушкунче кирген. Бо хүнде 16,5 муң кв.м шөлдүг тос чуртталга объектилерин тудуп турар. Ол тудугларның чедизи 75-85 хуу белен. Ийи бажың 12-13% туттунган, кырыкы каъттарын тудары уламчылавышаан.

Кылдынган ажылдарны көргеш, тудуг чорудуун билдилиг башкарар херек деп Владислав Ховалыг айыткан. Чурттакчыларны көжүрер мурнунда, чаа бажыңның чоок кавы девискээри чаагайжыттынган турарын чедип алырын тудуг сайыды Аяс Хунай-оолдуң кичээнгейинче углаан. Тудуг ажылдарында кол черде инженер коммуникацияларын республиканың база курлавыр хандырылга организацияларының удуртулгазынга сагындырган.

Сагаан-оол аттыг кудумчуда комплекстиг тудуушкунну планнаан, чаа бажыңнарның инженер инфраструктура хандырылгазын боттандырар. Хөй каът бажыңнарны чылыг четкизинге, суг хандырылгазының төпчүткен системазынга база чырыкка кожарының керээлерин үезинде чарар. «Южный» микрорайонунда Сагаан-оол кудумчузунга чуртталга бажыңнарын тударынга белеткел эгелээн. Тываның Чазаа “Стимул” программа-биле комплекстиг чуртталга тудуунга чагыгны Россияның тудуг яамызынче киирген. Конкурстуг шилилгениң түңнелинде, республиканың ийи чагыынга ниитизи-биле 1030457,6 муң рубльди тускайлаан. 2023 чылда доозар объектиниң инженер-коммунал четкилер тудар төлевилелин боттандырарының бирги чадазы 2021 чылда адакталыр. Ол-ла микрорайонда хөй аалдыг ийи бажыңны бо чылда тудар. 

Дараазында «Спутник» микрорайонунда Полигонная кудумчузунда тудуг шөлүн база хынаан. Аңаа 40 квартиралыг 10 бажыңнарны тудар, 100 квартираны өскүс уругларга аңгылаар, а артканы коммерциялыг оран-сава болур. Амгы үеде 40 квартиралыг ийи бажың тудуунуң таваан салдынган. 

Владислав Товарищтайович чаа кварталдарны чаңгыс аайлаарын харыысалгалыг удуртукчуларга сагындырган. Чаа тудугларны ажыглалга кииргенинден, автотранспорт шимчээшкини улгадыр болганда, авторуктарны калбартырын сүмелээн. 

Үнүүшкүннүң төнчүзүнде, алызы барып хөй тудуглар туттунар «Шанхай» кварталынга четкен. «Кызылдың ЧЭТ» АН-ның чиңгине директору Андрей Троцан бо чер инженер коммуникациялары-биле таарымчалыг дээрзин чугаалаан. Тываның Баштыңының албан-хүлээлге күүседикчизиниң инвесторларга сонуурганчыг квартал дээн сөстеринге чөпшээрешкен. Бо микрорайонга 7-12 каът хөй квартиралыг бажыңнар тударын тудуг организацияларының удуртукчулары-биле чугаалашкан. 

Владислав Ховалыг сейсмиктиг биле аварийлиг бажыңнардан өскээр көжүрер  программаже кирбейн барган бажыңнарга хамаарыштыр шиитпирни үндүрүп, бо тудуг сезонунда  ажылдарны эгелээрин онааган. 

«Чуртталга бажыңнарының өртээ дыка аар, ынчангаш өртектерни бадырар дээш тудугларны хөйү-биле тудар херек. Бистиң республикада колдуунда социал тудуглар колдаан. Коммерциялыг бажыңнар тудуу эвээш болганындан, чуртталга шөлүнүң өртээ өскен. Тудуг сезонун хилис эрттирбес дээш, хоорайны эргип, кедилиг участоктарны көрүп чордувус. Инженер коммуникациязынче улуг чарыгдал кылбайн, бо чылын үш шөлге тудугну эгелеп болур. Өске тудугжуларны чалап, байдалды өөренип көргеш, бо сезонда ажылды эгелээр бис. Шупту объектилерни үе шаанда доозар, тудугларның шынарынга сагындырыглар турбас ужурлуг» – деп, Владислав Ховалыг чугаалаан.