Росчеткиниң чаа баштыңы Тываны таварты Азия чурттарынче транзиттиг электри энергиязын үндүр садар шугумну тудар планга чөпшээрешкен

Шолбан Кара-оол бодунуң блогунда чугаа чедиишкинниг болганын дыңнаткан. 2017 чылдың сентябрьда томуйлаткан Росчеткилерниң чаа удуртукчузу Тываның Чазаа биле «Росчеткиниң» аразында шупту дугуржулгаларга чөпшээрешкен.  

«Каа-Хем суурнуң улуг объектилерин: спортчу-культура төвү, уруглар сады, школа база хөй санныг чуртталга бажыңнарын чырык-биле хандырар 35 кВ күчүлүг подстанция тудуунуң дугайында дугуржулгавыс күштүг болуп арттарынга бүрүн билчилгени тыптывыс. Чурагайлыг четкилерни киирип, чырык шугумнарынга чурумну тургузар болган. Бо айтырыгны шиитпирлээри 700 млн. ажыг рубль. «Росчеткиниң» чаа удуртукчузу айтырыгдан ойталап, хаап кааптып болур турган, ындыг болзажок ол ындыг болбады. Ол дээш аңаа өөрүп четтирдим» - деп, Шолбан Кара-оол ВКонтактыда бодунуң арынынга бижээн. 

Тываның найысылалы – Кызыл хоорай-биле кожа чыдар суурда тудугларны көвүдедиринге инфраструктура дөзүн тургузар чаа подстанция дыка херек. Барык үш муң хире чурттакчылыг, хуу чуртталга бажыңнарлыг бүдүн микрорайонну электрификастаар деп шагдагы-ла чидиг айтырыгны шиитпирлээри дыка хамааржыр. Тываның ооң мурнунда эрге-чагыргазының сула ажылының түңнелинде, ол район 90 чылдарда чөпшээрел чок туттунган. 

Микрорайонну чырык-биле хандырары эң-не берге айтырыгларының бирээзи болган. Республика бодунуң акша-хөреңгизи-биле чамдык бажыңнарже чырык шугумун шөйген. Чаа подстанцияны тудары чүгле чырык хандыралгазының айтырыын шиитпирлээр эвес, а суурну ам-даа чаагайжыдар чамдык курлавырларны тургузар. 

Республика Баштыңы биле Росчеткиниң чиңгине директорунуң ужуражылгазының түңнелинде, Саян-Шушенское ГЭС-тен чырык энергиязын Моолже дамчыдарынга Тываны таварты экспорт коридорун тургузар айтырыг регионнуң энергетика комплекизиниң стратегтиг перспективазында эң чугула черни ээлээн. Специалистерниң чугаазы-биле алырга, Сибирьниң өске-даа бүдүрүлгелери ышкаш, чырык энергиязын садып саарар планда, Сибирь рыногунуң кызыгаары «хааглыг» болганындан, ГЭС бо хүнде чүгле чартык күчүзү-биле ажылдап турар. СШГЭС-те «хааглыг» күштүң улуу 2000 МВт-ге дең. Ынчангаш ооң продукциязының тарифтери улуг, өске-даа барааннарның өртек-үнезин улгаттырарынга салдарлыг бооп турары ол. Садыглаашкынның, даштыкыже база, хемчээлин улгаттырыптар болза, өртек политиказын таарыштырарынга кедилиг.  

Тываның Баштыңының чугаазы-биле алырга, Павел Ливинский Саян-Шушенское энергетика белдиринден Тываны таварты Моолче электри энергиязының транзидин тургузар төлевилелди уламчылаар сагыштыг.  

«Маңаа 500 Кв-лиг электри энергиязын дамчыдып болурун тодараттывыс. Чурттакчы чонга электри энергиязының таривин ийи катап эвээжедип, Тожуже электрификация айтырыын шиитпирлээр арга тыптыр. Ам дораан техниктиг-энергетика үндезиннерин белеткээр бис. Моолдуң Президентизи дээрги Баттулга-биле Владивостокка ужурашкаш, ол төлевилелди чугаалаан кижи мен, ам ажылдаан белен материалдарны болгаш албан езузунуң документилерин тудуп алгаш ужуражыр» - деп, Шолбан Кара-оол Росчеткилерниң баштыңының оралакчылары база чөвүлекчилери, Сибирьниң МРСК топ-менеджерлери киришкен ужуражылганың дугайында бижээн.

 Республика Баштыңы бодунуң бүрүн эргелеринге даянып, удавас болур российжи-моол төлевилел талазы-биле ужуражылгага бодунуң талазындан херек чүүлдерни белеткээр. Москвадан ээп чанып келгеш-ле, республиканың энергетиктери-биле кады Моолдуң кожа-хелбээ аймактарының губернаторлары-биле ужуражып, чырык энергиязынга кожаларның хереглелиниң, ону дамчыдарынга оларның чырык четкилериниң техниктиг аргаларының дугайында чогуур медээлерни алыр планныг.