«Кадыкшылдың оруу» губернатор төлевилели-биле «Инек — чемгерикчи малым» төлевилелдиң киржикчилери болур 315 өг-бүлени шинчээн

 Эмчилер ол төлевилелде киржип турар хөй уругларлыг өг-бүлелерниң, аныяк малчыннарның кадыын шинчилээн. «Инек — чемгерикчи малым» деп төлевилелдиң 369 киржикчизин шинчиири планнаттынган турган, 315 өг-бүле азы 626 кижи эмчи дузазын алган. Малчыннарның 105 өг-бүлези шинчилгени эрткен, оларның иштинде 190 улуг кижилер болгаш бичии уруглар бар.  

 Ийи төлевилелге республиканың аңгы-аңгы кожууннарының 816 чурттакчызы киришкен. Оларның 60,3 хуузун каң кадык деп санаан, 13,4 хуузунда хоочураан аарыглар бар болган, 26,3 хуузунга тускайжыттынган медицина дузазын чедирери чугула болган. Республиканың эмнелге-профилактика албан черлеринге шинчидери-биле янзы-бүрү аарыгларлыг 47 кижини чоруткан, 80 кижини диспансер учедунга алган.  

 Шинчилгени эрткен кижилер ижин-хырын (62,3%), хан-дамыр эргилдезиниң (34,1%), ыжык (8,1%), бестер аарыгларындан, ооң иштинде 7,2 хуузу чигир аарыындан качыгдап турар болган. «Кадыкшылдың оруунуң» түңнели езугаар, кожууннар төп эмнелгелериниң болгаш районнар аразының медицина төптериниң кол эмчилеринге губернатор төлевилелдериниң бодунуң кожуунунда киржикчилерин доктаамал шинчип турарын дааскан.  

 2016 чылда эмчилерниң көжүп чоруур бригадазы «Кадык суур» төлевилели-биле Улуг-Хем кожууннуң Ийи-Тал суурунуң чурттакчыларын база шинчээн. Тус чер чагыргалары социал ужур-дузалыг комплекстиг төлевилелди саналдаарга, 2015 чылдың июльда Тывада эмчи-социал айтырыглар талазы-биле ЭШИ-ниң эргелели төлевилел удуртулгазы хевирлиг ону эгелээн. Сумуда 647 чурттакчының социал байдалындан эгелээш, экономиктиг байдалынга чедир долу анализти баш бурунгаар чоруткан. 

 Эмчилерниң эрттирген шинчилелдери чурттакчы чоннуң, ооң иштинде чаштарның болгаш элээдилерниң кадыкшылы эрткен чылдаазындан дорайтаан дээрзин көргүскен. Амыдыралдың кадык хевирин чорударынга чон тура чок, бодунуң кадыкшылы дээш харыысалгазы куду болуп турар чоруктар илерээн. Чижээ, 2012-2014 чылдарда Ийи-Тал суурга хан эргилдезиниң аарыглары 15 таварылгага, тыныш органнарының аарыы — 13 таварылгага өскен. Оон аңгыда суурнуң чону олутпай амыдыралдыг, чиир чеми хоолулуг эвес, тыва чоннуң ужур-чаңчылдарын сагывайн турары тодараттынган.  

 «Кадык суур» төлевилелдиң кол айтырыы – Ийи-Тал суурнуң чурттакчы чонунуң кадыкшыл байдалын экижидери-биле хоралыг чаңчылдардан ойталаарын, спортче улуг-бичии чонну хаара тудуп, чаагай амыдыралче чүткүлдү оттуруп, үе шаанда эмчи шинчилгезин эрттирип, эмнедип ап чоруурун угаадыры болган. Улуг-Хем кожууннуң тус чер бот-башкарылга органнары бо ажылдарны чорударынга улуг дузаны көргүскен.

 «Кадыкшылдың оруу» губернатор төлевилели-биле Ийи-Тал суурнуң чурттакчыларын үш чадага шинчээш, ону 2016 чылдың октябрьда дооскан. 236 улуг база 291 бичии кижилерни азы чурттакчы чоннуң 92 хуузун долу шинчээн. Эмчи шинчилгезиниң соонда, 116 улуг база 9 бичии кижиге ханы эмчи шинчилгезин эртерин сүмелээн. Оларның 77-зи республика эмнелгелеринге эмнээшкинни алган, 7 уругга тускай эртемниг специалистер консультацияны берген. 20 уруг кадыкшылының аайы-биле Алтай крайда Белокуриха, Хакасияда Шира санаторийлерге дыштанган. 

 Тус черниң эрге-чагыргазы аарыгларга удур демисежип, кадык амыдыралды суртаалдары-биле 56 культура-массалыг болгаш спортчу хемчеглерни, ооң иштинде республиканың 2, кожууннуң 8, суурларның 46 хемчеглерин эрттирген. Көжүп чоруур библиотека база ажылдаан. Бо 2017 чылда «Кадык суур» төлевилел ам-даа уламчылаар.

 Уруглар албаны 2016 чылда «Кадыкшылдың оруу» губернатор төлевилелиниң ажылы-биле кожууннарже база Кызылдың хааглыг албан черлеринче 24 үнүүшкүннү кылган. 10480 чаштарны болгаш элээдилери шинчээн, оларның 6 муңундан аарыгны илереткен. Улуг улустар албаны 28 үнүүшкүнче үнген, 9859 кижини шинчээн, 2015 чылга деңнээрге 23 хуу хөй. 

 Илереттинген аарыглардан кол черни хан эргилдезиниң системазында, ийигизин — карак аарыглары, үшкүзүн — чем хайылдырар органнарда, дараазында — бестер системазында аарыглар ээлеп турар болган. 1030 аарыг кижиге тускай эмчи дузазы херек, оларның 135-инге бедик технологиялыг эмчи дузазын чедирери негеттинип турар.