25.11.2015
Республиканың Саң-хөө яамызының Орулгадан үндүрүг онаалдазының баазазын шилээн азы үндүрүг онаалдазының бөдүүнчүткен системазын ажыглап турар биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чоруктуң субъектилеринге үндүрүг ставказын кызырар талазы-биле хоойлужудулга саналын Тываның Чазаа деткээн. Ол үндүрүг ставказын 6-дан 4 хуу чедир эвээжедир.
Арага, текстиль, алгы-кеш болгаш оон кылыглар, идик-хеп база идик, металлдыг эвес минералдыг продуктулар, демир-дестен кылыглар, мебель аймаандан аңгыда, көдээ ажыл-агый, аңнаашкын, балыктаашкын болгаш балык ажыл-агыйы, аъш-чем продуктуларын, суксуннар аймаан бүдүрер адырда ажылдап турар биче бизнеске чаа чиигедилге хамааржыр.
Бизнес хевирлеринден чиигелде алырынче киргеннерниң даңзызынче хирлиг суг болгаш бок аштаар, ыяш болбаазырадыр болгаш оон, мебель аймаандан аңгыда, кылыглар болгаш чекпе кылыр, санаар техника болгаш информастыг технологиялар ажыглалы-биле холбашкан ажыл-чорудулга, парлалга херээ, полиграфия үлетпүрү болгаш парлаан материалдар үндүрери кирген.
Хоойлу төлевилели үндүрүг онаалдазының патент системазы-биле ажыл-чорудулга хевирлериниң даңзызын 16 турушка калбарткан. Оларның аразында – мал согар, ай дээр болгаш кадарарының ачы-дузазы, алгы-кеш болгаш оон кылыглар бүдүрүлгези, чимис-кат олуртур материалдар, аъш-чемге болгаш спортчу балыктаашкын, балыктаашкын, боктарны чыып, ону чок кылыр дээш, оон-даа өске.
Үндүрүг албанында бир дугаар бүрүткеткеш, бүдүрүлге, социал, эртем болгаш амыдырал-хандырылга адырында ажылдап турар сайгарлыкчыларга хоойлу төлевилели «үндүрүглер дыштанылгазын» бээр. Ол сайгарлыкчылар күрүне бүрүткелин эрткен хүнден эгелеп 2 чыл дургузунда үндүрүглерден хосталыр. Үндүрүг чиигелделерин бергенинден манап турар чүүл – хуу сайгарлыкчыларның саны көвүдеп, үндүрүг төлевиринден хосталган акша-хөреңгини таарыштыр үлээнинден бүдүрүлге адыры хөгжүп, бүдүрүкчү күчү-күш улгадып, чиигелделиг үе эрткен соонда үндүрүг киирилдези өзер ужурлуг.