Тыва бедик социал-политиктиг турум регион кылдыр арткан

     Онза байдалдар-биле холбашкан июньнуң бергедээшкиннери Тываның социал-политиктиг турум чоруун кошкаш кылбаан. РФ-тиң субъектилериниң турум чоруунуң деңнелин параметрлер-биле тургузар «Петербургская политика» фонд, июньнуң ээлчеглиг рейтингизинде республика ооң мурнунда туружун ээлеп, Россияның регионнарындан эң-не таарымчалыг регионнар санында хевээр артканын демдеглээн. Тыва, Сибирь федералдыг округда Кемерово биле Томск областарының соонда, үшкү черни ээлээн.

   Эксперттерниң бодалы-биле, республика бедик деңнелдиг регионнар бөлүүнден июнь айда үнүп болурунуң барымдаалары турган. Агаар канчаар-даа аажок изиг, чаңгыс-даа чаъс чагбаанындан, чайның башкы айы 40 муң гектар черге арга-арыг өрттеринден эгелээн. Ындыг болзажок, нарынының талазы-биле 6-гы чергениң өрттерин чурттакчылыг черлер чоогунче чоокшулатпаан. 

   Республикага хөй-ниитиниң хөлзээшкинин болдурган уругларның чайгы дыштанылга лагеринге хораннаныышкын рейтингиге багай салдарны чедирген деп, политологтар санап турар. 

   «Петербургская политиканың» шинчилелдериниң төнчү демдээнге, эрткен айда республиканың бурунгаар хөгжүлдезинге улуг рольду ойнаар эки болуушкуннарның хөй болганы июньнуң багай талазын чая базыпкан. Регионда улуг инвестиция төлевилелиниң аразында бирги хараачыгай – Тываның территориязында Сибирьде улуг дээн Кызыл-Таштыгның даг-болбаазырадылга комбинадын ажыглалче кииргени эки үнелелди эккелген. Чаңгыс ол бүдүрүлгениң ажыглалга кииргени, келир чылын Тываның казназынга барык чартык миллиард рубль орулганы киирип, республика бюджединиң 3 хуузун тургузар. Ол комбинатка республиканың эрге-чагыргазы Тываның социал угланыышкынныг төлевилелдеринге киржир кылдыр үндүрүг дыштанылгазын берген. 

     Аар чүък сөөртүр машиналарны хоорай иштиниң оруктарындан чайладыры-биле, найысылалды оюп чоруур 18 километр хемчээлдиг орукту ажытканы эки болуушкун болган деп, «Петербургская политика» демдеглээн. 

      Республиканың экономиктиг курлавырын хөгжүдеринге Тываның, Моолдуң, Кыдаттың садыг-үлетпүр палаталарының аразында бот-боттарын билчириниң меморандумунга аттарны салганы - эки чүүл деп, рейтингиниң авторлары санап турар. База бир барымдаа, Стратегиктиг коммуникация болгаш социал төлевилелдер институдунуң тургусканы онкологтуг айыыл чок чоруктуң рейтингизинде республика 4-кү черни ээлээни, июнь айда Тывага болган чедимче чок чүүлдерниң орнун дуглаан. Россияда ол көргүзүг 100 муң чурттакчыга онааштыр 374 кижи болза, Тывада ол 2 ажыг катап эвээш - 179,4.