«Идегелдиң көвүрүү»

Улусчу чогаадылга бажыңынга «Идегелдиң көвүрүү» деп харык-шинээ кызыгаарлаттынган инвалид улустуң республика чергелиг мөөрей-фестивалының концерт-таныштырылгазы болуп эрткен. Мөөрей боду апрель 19-та эгелээр, бир дугаар хүнүнде бичии уругларның, ийиги хүнүнде — улуг улустуң көрүлдези эртер.
    «Идегелдиң көвүрүү» деп мөөрей-фестиваль бистиң Тывага бир дугаар эртери бо. Ол Бүгү-россияның «Дем-биле хөйнү чедип алыр бис!» деп инвалид улустуң мөөрейиниң «адаа-биле» болгаш Бүгү-россияның инвалидтер ниитилелиниң 25 чыл оюнга тураскаадып эртип турар. Бистиң чанывыста кады чурттап чоруур амыдыралдың бергелеринге таварышкан инвалид чонувусту деткип, сагыш салып, оларның аразындан талантылыг тергииннерни үндүрери-биле мындыг хевирлиг хемчеглерни эрттирип турары өөрүнчүг. Бо мөөрейни ТР-ниң Кадык камгалал болгаш социал хөгжүлде, Культура яамы­лары болгаш ТР-ниң Өг-бүлениң болгаш уруглар херектериниң талазы-биле агентилел база республиканың караа четпестер хөй-ниити организациязы, Улусчу чогаадылга бажыңы дээш, оон-даа өске албан черлери удуртуп эрттирер. 
   Харык-шинээ кызыгаарлаттынган-даа болза, кайгамчык талантылыг кижилер барын магадап көрүп чоруур бис. Ындыгларга ол кежээ концертке бараан болган караа четпес Елена Ойдуп, Хунан-Кара Хертек, Владимир Ооржакты бүзүрелдии-биле хамаарыштырып болур. «Идегелдиң көвүрүү» мөөрейниң автору, тургузукчузу Владимир Ооржак боду дээрзинге кым-даа элдепсинмес боор. Амгы үеде ооң чогааткан аялгалары, ырылары чон ортузунда билдингир болу берген. Россия чергелиг мөөрейлерниң лауреады, кайгамчык талантылыг Владимир Ооржак бөлүктү тургузуп, «DAO-SHYN» хөгжүм төлевилели-биле бир чыл ажыг ажылдап турар. «DAO» дээрге кыдат дылда — «Орук», а «SHYN» — тыва дылда «шын» дээн. Ынчангаш очулдурарга «Шын азы чөптүг чорукче орук» дээн-дир ийин. Владимирниң «Харжыгаш», «Чаъстың ырызы», «Хоорай шылай берген» дээш, өске-даа ырыларын көрүкчүлер улуг сонуургал-биле дыңнаан. Ол 2005 чылда карааның көөрүн чидирип, инвалид болган. Ынчалза-даа амыдыралдың бергелеринге дүжүп бербейн, сураглыг композитор Солаан Базыр-оолдуң өөренип турганы Курск хоорайда караа четпестер училищезин доозуп алган. Хунан-Кара Хертек 5 чыл бурунгаар карааның көөрүн чидирген. Ооң бараалгатканы «Уругларым авазынга» деп ырыны дыңнааш, кижиниң баары саргып келир. Елена Ойдуп — аныяк кыс. Ооң карааның көөрү багай-даа болза, «Смуглянка» деп ырыны хөгжүм херекселинге тааланчыг ойнай бээрге, ала-чайгаар сагыш-сеткил көдүрлүп келир. 
    Мындыг салым-чаяанныг оолдар, кыстар, хоочуннарывыс, бичии ажы-төлүвүс республикада хөй-дүр ийин. Апрель 19-20-де болуп эртер республика мөөрейинге шуптуңарны кээп киржиринче чаладывыс. Мөөрейниң тиилекчилери 7 кижи Москва хоорайга болуп эртер Бүгү-россияның инвалидтер мөөрейинге Тываның адын камгалап киржир. Бургандан чаяаттынган талантылыг чаңгыс черчурттугларывысты деткип, оларга чоргаарланып, эвээш-биче-даа болза, дузадан көргүзүп чоруур ужурлуг бис.

Алдынай БАДЫ-ХОО.
Алдын-Херел Апыкааның тырттырган чуруу.

"Шын" солун № 30 2013 чылдың март 14, четверг